Özet
Türkiye’de son yıllarda kamusal tartışma ortamı yaratma bağlamında artan alternatif ses oluşturma çabasındaki bağımsız/muhalif girişimlerin sayısında kayda değer bir artış gözlemlenmektedir. Medya mülkiyetinin yayın politikasına olan etkisi açısından bakıldığında, sansürsüz ve oto-sansürsüz, muhalif diye tanımlanabilecek alternatif medya organları arasında Türkiye menşeili alternatif internet haber sitelerinin yanı sıra Sputnik News, Deutshe Welle (DW) gibi yabancı sermayeli internet haber sitelerinin olduğu görülmektedir. Türkiye’de ana akım medyada işinden çıkarılan isimleri de kadrosuna alan DW Türkçe, ana akım medyada yer almayan devlet eleştirileriyle ve gündem konularını ele alış şekliyle dikkat çekmektedir. Bu makalede Türkiye’de medya mülkiyetinin değişiminin çoksesliliğe etkisini de göz önünde tutarak, DW Türkçe’nin alternatif medya işlevini yerine getirip getirmediği irdelenmiştir. Farklı kuramsal tanımlamalardan çıkartılan finansal açıdan bağımsızlık ve süreklilik, profesyonel işgücü ve kaynak kullanımı, konu seçimi kriterleri göz önüne alınarak DW Türkiye’nin ve ana akım medyada en çok takip edilen haber sitesi hurriyet.com.tr’nin betimsel analizi yapılmıştır. DW Türkçe’nin ve hurriyet.com.tr’nin haber dilini ve gündeme yaklaşımını daha iyi anlamak için 6 Şubat Pazartesi günü Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen ve toplam 11 ilde etkili olan depremlerle ilgili iki mecrada da 2 Mart-9 Mart 2023 tarihleri arasındaki haberlerin niceliksel olarak taraması yapılmış, haber başlıkları incelenmiştir. Deutsche Welle’nin Almanya’daki rolü tartışması ayrı bir araştırma konusu olmakla birlikte Alman devleti yani yabancı sermaye kaynaklı finansmanı sayesinde Türkiye’de ana akım medyadan farklılaştığı aşikardır. Alternatif medyanın çeşitli unsurlarını barındıran DW Türkçe’nin bazı noktalarda alternatif medya olarak tanımlanmasında eksiklikler bulunduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça Göster
- Alankuş, S. (2003). Medya ve Toplum. Habercinin El Kitabı. İstanbul, Turkey : IPS İletişim Vakfı Yayınları.
- Alankuş, S. (2008). Türkiye’de Başka Bir Demokrasi İçin, Başka Bir Medya ve Habercilik. Uygun Adım
- Atabek, N. (2002). Kamuoyu, Medya ve Demokrasi. Kurgu, 19 (1), 214-229 https://dergipark.org.tr/tr/pub/kurgu/issue/59554/856792
- Ayan, V. M (2018). Türkiye’de Medyanın Dönüşümünün Ardındaki İtki: İslamcı Burjuvazi. Kültür ve İletişim Dergisi, 21(42), 142-169.
- Aydoğan, F, Kırık, A. (2012). Alternatif Medya Olarak Yeni Medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi
- Binark, M. & Bek, M. G. (2010). Eleştirel Medya Okuryazarlığı Kuramsal Yaklaşımlar ve Uygulamalar. Kalkedon Yayınları.
- Christoph, J. (2018, 8 Mayıs). Peter Limbourg: 'We Are The Voice of All Of Germany'. Deutsche Welle. Retrieved from https://www.dw.com/en/peter-limbourg-we-are-the-voice-of-all-of-germany/a-43687517
- Cumhuriyet Online. (2018, 28 Aralık). Fatih Portakal’a ‘Sarı Yelek’ Soruşturması. (2018, 28 Aralık). Erişim adresi https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/fatih-portakala-sari-yelek-sorusturmasi-1184551, 9 Eylül 2022.
- Çağlar İ., Akdemir H. & Toker S., (2019). Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları. SETA.
- Çelikkafa, M. (2012, 30 Haziran). 'DW ile Avrupa' Her Hafta TRT Türk'te. DW Türkçe. Erişim adresi https://www.dw.com/tr/dw-ile-avrupa-her-hafta-trt-t%C3%BCrkte/a-16062382, 5 Ekim 2022.
- Çınar, S.N. (2019). Muhafazakârlaşan Türkiye Ekseninde Muhafazakâr Kadın Dergileri (Âlâ ve Cosmopolitan Dergilerinin Karşılaştırılması). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Erişim adresi http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/ET001011.pdf
- Demir, S. (2013). Türkiye’de 2001 Yılı Sonrasında Medya-İktidar İlişkileri ve Gazeteci Pratiklerine Yansıması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Demirtaş, O. (2016). Başlangıçtan Günümüze Türk Basınında Alternatiflik Arayışları ve Alternatif Medya Olgusu (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erişim adresi http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/4204
- Aydoğan, F. & Kırık, A. M. (2012). Alternatif Medya Olarak Yeni Medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (18), 58-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akil/issue/48077/607860
- Deutsche Welle Türkçe. (2018, 16 Ekim). DW Türkçe’nin Yeni Yöneticisi Erkan Arıkan. Retrieved from https://www.dw.com/tr/dw-t%C3%BCrk%C3%A7enin-yeni-y%C3%B6neticisi-erkan-ar%C4%B1kan/a45906866, 20 Ekim 2022.
- Deutsche Welle. (2018, 5 Haziran). German Chancellor Angela Merkel: 'Deutsche Welle Is A Success Story'[Press Release]. Retrieved from https://www.dw.com/en/german-chancellor-angela-merkel-deutsche-welle-is-a-success-story/a-44089172, 21 Ekim 2022.
- Deutsche Welle. About Us. Retrieved from https://www.dw.com/en/dw-akademie/about-us/s-9519, 10 Kasım 2022.
- Deutsche Welle. Unbiased Information For Free Minds. Retrieved from https://www.dw.com/en/about-dw/profile/s-30688, 30 Ekim 2022.
- Duran A.E. (2016, 3 Mayıs). Türkiye’de “Alternatif Medya” Yükselişte. DW Türkçe. Erişim adresi
- Duran, R. (2000), Medyamorfoz, (1. baskı). Avesta Yayınları.
- Temi̇zgüney, F. (2022). Çok partili hayata geçiş sürecinde siyasete muhalif basın penceresinden bakmak: İ̇zinsiz muhalefet dergisi. Tarih ve Tarihçi, 1(1), 73-113. https://dergipark.org.tr/en/pub/history/issue/71362/1194689
- Fletcher R., Kalogeropoulos A. Newman N. & Nielsen R. K. (2019). Reuters Institue Digital News Report 2019. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/inline-files/DNR_2019_FINAL.pdf
- Fuchs, C. (2010). Alternative Media as Critical Media. European Journal of Social Theory,13(2), 173-192.
- Görgülü, Güventürk (1991). Basında Ekonomik Bağımlılık (1st ed.). İstanbul, Turkey: Gazeteciler Cemiyeti.
- Haberturk, (2019, 29 Nisan). +90: Deutsche Welle'nin Türkçe YouTube Kanalı Yayında. Erişim adresi
- Çağlar, İ., Akdemir, K. H., & Toker, S. (2019). Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları. Seta Yayınları.
- https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyede-alternatif-medya-y%C3%BCkseli%C5%9Fte/a-19230883, 1 Kasım 2022.
- https://www.haberturk.com/90-deutsche-welle-nin-turkce-youtube-kanali-yayinda-2446306, 1 Kasım 2022.
- Hurriyet Online. (2018, 20 Haziran). The Walt Disney Company, Fox'u satın aldı. Erişim adresi https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/the-walt-disney-company-foxu-satin-aliyor-40872960, 15 Kasım 2022.
- Hürriyet. (2016, 28 Temmuz). Kapatılan Televizyonlar ve Gazeteler Belli Oldu! Erişim adresi https://www.hurriyet.com.tr/gundem/3-ajans-16-tv-45-gazete-23-radyo-kapatildi-40172869, 10 Kasım 2022.
- İnternethaber. (2013, 4 Ekim). Akşam ve SKYTürk360'ın yeni sahibi. Erişim adresi https://www.internethaber.com/aksam-ve-skyturk360in-yeni-sahibi-592044h.htm
- Jefferson. C. (2018, 5 Haziran). Angela Merkel Stresses Media Freedoms As Deutsche Welle Celebrates 65 Years. Retrieved from https://www.dw.com/en/angela-merkel-stresses-media-freedoms-as-deutsche-welle-celebrates-65-years/a-44082995, 1 Kasım 2022.
- Kadıoğlu, Z. K. (2018). Türkiye’de Medya Sahipliği Ekseninde Mülkiyet Yapılarındaki Değişimin Kronolojik Analizi (1950-2010). İnsan & İnsan Dergisi, 5 (16), 100-120. Erişim adresi https://www.researchgate.net/publication/324899119_Turkiye'de_Medya_Sahipligi_Ekseninde_Mulkiyet_Yapilarindaki_Degisimin_Kronolojik_Analizi_1950-2010
- Media Ownership Monitor Türkiye, Kapatılan Medya. Erişim adresi 5 Mayıs, 2019, from http://turkey.mom-rsf.org/tr/bulgular/el-koyulan-medya/, 10 Kasım 2022.
- Medya. İncilay Cangöz(derleyen). Ayraç Kitabevi.
- Mutlu, E. (2004). İletişim Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
- Özsever, Atilla (2004). Tekelci Medyada Örgütsüz Gazeteci. İmge Kitabevi.
- Özsoy, S. (2014). Almanya’daki Türk Medyası Ve Kamusal Bir Alman Kurumu: Deutsche Welle. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 2-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/e-kiad/issue/49298/629845
- Reuters Institut. (2022). Reuters Institute Digital News Report 2022. Retrieved from https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2022-06/Digital_News-Report_2022.pdf, 2 Ocak 2023.
- Sözeri C. (2015). Türkiye’de Medya-İktidar İlişkileri Sorunlar ve Öneriler. İstanbul Enstitüsü
- Taylan, A. (2012). Alternatif Medya ve Bianet Örneği: Türkiye’de Alternatif Medyaya Dair Etnografik Çalışma (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Erişim adresi https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/3413
- Tılıç, Doğan L (1998). Utanıyorum Ama Gazeteciyim, Türkiye’de ve Yunanistan’da Gazetecilik. İletişim Yayınları
Tam Metin
pdf_available