Özet
Bu çalışma teknolojik değişimin son aşaması olarak hayatımıza giren yapay zekâya ilişkin bakış açımızın haberler vasıtasıyla nasıl şekillendirildiğini anlama merakından ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede yapay zekâ kavramının televizyon haberlerinde nasıl ele alındığı ve ilgili gelişmelerin haberleştirilmesindeki sunum kalıplarını tespit etmeye yönelik bir analiz gerçekleştirilmiştir. Yapay zekânın haberlerde insanlık için yeni bir umut, yaşam tarzı veya yeni bir gelişme mi yoksa yeni bir tehdit, tehlike ve risk olarak mı sunulduğu ve bu sunumlarda tekrar eden yerleşik kalıpların neler olduğu, haberlerde özelikle yapay zekânın hangi yönünün ön plana çıkarıldığı sorularına cevap aranmıştır. Kuramsal olarak çerçeveleme analizine dayanan bu makalede, içerik çözümlemesi yöntemiyle ilgili haberlerdeki sunum çerçeveleri tespit edilmiştir. 2024 yılının ilk dört ayında en yüksek izlenme oranlarına sahip üç kanal olarak ATV, Show TV ve Now TV ana haber bültenlerinde yapay zekâyla ilgili yayımlanan haberler incelenmiştir. Haber içerikleri öncelikle yapay zekâ konusunda olumlu/olumsuz olmalarına göre bir sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Haber çözümlemelerinde sıklıkla kullanılan beş çerçeve boyutuna göre ilgili haberler incelenmiştir. Bu çerçeveler ekonomik sonuçlar, sorumluluk, insani ilgi, ahlakilik ve çatışma olarak sıralanmaktadır. Bu yolla yapay zekâ ile ilgili televizyon haberlerinde izleyicinin zihnine nasıl mesajlar ekilmeye çalışıldığı ve bu mesajların hangi çerçevelerle sunulduğu, haberlerde ortaklaşan haber çerçevelerinin neler olduğu ve bunun üzerinden televizyon haberlerinde ortaklaşan bir sunum çerçevesi olup olmadığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Analizler sonucunda televizyon haberlerinde 38 haber yayınlandığı tespit edilmiştir. Yapay zekâ konusunda en sık kullanılan sunum kalıbı ise 13 haber ile ekonomik sonuçlar çerçevesidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça Göster
- Akmeşe, Z. (2020). Televizyon ana haber bültenlerinde çerçeveleme: Türk Telekom reklam filmi örneği. Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 5(1), 37-49.
- Ay, A. (2022). Yapay zekâ haberciliği ve gazetecilik tartışmalarına dair bir değerlendirme. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 913-926.
- Berelson, B. (1952). Content analysis in communication research. Free Press.
- Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Siyasal Kitabevi.
- Çeber, B. (2022). Yapay zekâ uygulamalarının halkla ilişkiler aracı olarak kullanımı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
- Çığ, Ü. (2018). Neoliberal dönemde medyanın dönüşümü ve Gerbner'i yeniden düşünmek. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 1-20.
- Derindağ, M. (2020). Türkiye'de sosyal medya ve internet gazeteciliğinin televizyon haberciliğine etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
- Douglas, M. M., & Detenber, B. H. (1999). Framing effects of television news coverage of social protest. Journal of Communication, 49(3), 3-23.
- Edelman, M. J. (1993). Contestable categories and public opinion. Political Communication, 10, 231-242.
- Efilti Atay, S. (2019). Çerçeveleme kuramı: 27 nisan e-muhtıra haberlerinin türk yazılı basında sunumu. Atatürk İletişim Dergisi, (18), 5-24. https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.528692
- Entman, R. M. (1993). Framing: Toward clarification of a fractured paradigm. Journal of Communication, 43(4), 51-58.
- Entman, R. M., & Rojecki, A. (1993). Freezing out the public: Elite and media framing of the U.S. antinuclear movement. Political Communication, 10(2), 151-167.
- Etike, Ş. (2023). Yapay zekâ ve haber üretim süreci: Tanımlar ve uygulamalar. Türkiye Medya Akademisi Dergisi, 588-609.
- Fiske, S. T., & Taylor, S. E. (1991). Social cognition. McGraw-Hill.
- Goffman, E. (1974). Frame analysis: An essay on the organization of experience. Northeastern University Press.
- Güngör, C. R. (2022). Kriz dönemlerinde televizyon haberciliği kovid 19 sürecinde tecimsel tv kanallarının ana haber bültenlerinde söylem farklılıkları [Yayımlanmamış doktora tezi]. Maltepe Üniversitesi.
- Gürsoy Atar, Ö. (2017). Dijital çağda televizyon izleyiciliğinin dönüşümü. Sosyal Bilimler Dergisi, 350-379.
- İlhan, Ç. K. (2019). Televizyon haberciliğinde yeni medyanın kullanımı: Whatsapp ihbar hattı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
- Ing, T. S., Lee, T. C., Chan, S. W., Alipal, J., & Hamid, N. A. (2019). An overview of the rising challenges in implementing industry 4.0. International Journal of Supply Chain Management, 1181-1188.
- Iyengar, S. (1991). Is anyone responsible? University of Chicago Press.
- Kahneman, D., & Tversky, A. (1984). Choice, values, and frames. American Psychologist, 39, 341-350.
- Karaduman, S. (2007). Medyatik gerçeklikte kimlik temsilleri: Televizyon haberlerinin aktörleri üzerine düşünceler. Selçuk İletişim, 45-56.
- Karahisar, T., & Hayır, C. (2021). Yeni medya çalışmaları değişen toplumsallaşma. Literatürk Academia.
- Karaman, N. (2024). Sağlık çalışanlarına şiddet haberlerinin çerçeveleme yaklaşımı ile incelenmesi. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 6(1), 263-284. https://doi.org/10.53281/kritik.1486774
- Kazaz, M., Pala, S., & Kazaz, A. (2021). Covid-19 aşı haberlerinde çerçeveleme: Haber sitelerinde aşı haberlerinin sunumu. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 343-361. https://doi.org/10.47107/inifedergi.880181
- Kilit, Z. A., & Türk, M. S. (2020). Uluslararası basının covid-19 haberlerinde kullandığı Türkiye görsellerinin çerçeveleme kuramı bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Kültür ve Sanat Sempozyumu içinde (s. 476-487).
- Küçük Durur, E. (2011). İnşacı yaklaşım içinde çerçeveleme kuramı ve haberin çerçevelenişi. Atatürk İletişim Dergisi, 21-32.
- McLeod, D. M., & Detenber, B. H. (1999). Framing effects of television news coverage of social protest. Journal of Communication, 49(3), 3-23.
Tam Metin
pdf_available