Özet
Tarih sahnesine çıkışlarından yazıya geçiş evresine kadar geçen sürede Türklerin sözlü anlatım gelenekleri ön plana çıkmaktadır. Sözlü anlatım geleneği, ozanlar sayesinde yüzyıllarca yaşatılabilmiştir. Eski dönemlerden günümüze kadar birçok ozan bu mirası hakkıyla yerine getirmiştir. 20’nci yüzyılda bu geleneğin en önemli temsilcilerinden birisi de Âşık Veysel’dir. Görme yetisini küçük yaşlarda yitiren Veysel, tam anlamıyla gönül gözü açık denebilecek şekilde çağdaşlarının da ilerisinde bir icra yeteneği ortaya koymuştur. Bu yeteneğiyle günümüzde de adından söz ettirebilen sanatçı, geriye birçok eser bırakmıştır. Seslendirdiği türkülerde, doğa sevgisinden insanlık değerlerine kadar çok çeşitli konulara değinmiştir. Bu geniş yelpaze içerisinde Sivas ağzına dayalı birçok söz varlığı unsuru yer almaktadır. Sade, açık ve anlaşılır bir dille şiirlerini seslendiren şair, bu açıdan değerlendirildiğinde Türk dili için önemli hizmetler sunmuştur. Bu çalışmada da Veysel’in şiirlerinden hareketle söz varlığına ait olan unsurlar, fonolojik ve morfolojik açıdan değerlendirilmiş ve birtakım bilimsel sonuçlara ulaşılmıştır. Böylece daha sonra yapılacak olan çalışmalarda araştırmacılara somut verilere dayalı önemli katkılar sağlamak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça Göster
- Alptekin, A. B. (2009). Âşık Veysel. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Bakiler, Y. B. (2010). Âşık Veysel. Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
- Caferoğlu, A. (1994). Sivas ve Tokat illeri ağızlarından toplamalar. TDK Yayınları.
- Cömert, E. (2017). Millî kültür taşıyıcılığında usta malı çalıp söyleme geleneği temsilcisi olarak Âşık Veysel [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Tekni̇k Üni̇versi̇tesi̇.
- Demir, N. & Şen, Ü. (2006). Sivas ili ve yöresi ağızları (etnik yapı-dil incelememetinler-sözlük). Gazi Kitabevi.
- Ergin, M. (2002). Türk dil bilgisi. Bayrak Yayıncılık.
- Furan, A. (2024). Âşık tarzı şiirde söz sanatları üzerine Aşık Veysel örnekleminde bir inceleme. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
- Gemalmaz, E. (1989). Ağız bilimi araştırmaları üzerine genellemeler. Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Hakan, F. (2012). Türk sinema tarihi. İnkılâp Yayınevi.
- Karahan, L. (2022). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. TDK Yayınları.
- Karahan, L. (2011). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Akçağ Yayınları.
- Kaya, D. (2002). Âşık Veysel’in şiirlerinde yöresel kelimeler ve deyimler. Türk Dili (TDK’nin 70. Yılı Özel Sayısı), 607.
- Korkmaz, Z. (2019). Gramer terimleri sözlüğü. TDK Yayınları.
- Oy, A. (1991). ‘’Âşık Veysel’’ Diyanet İslam Ansiklopedisi, IV. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayınevi.
- Özden Oytun, A. (2024). Âşık Veysel’in şiirlerindeki benzetmelerin dil yönünden incelemesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
- Şatıroğlu, V. (2016). Dostlar beni hatırlasın bütün şiirleri. İnkılâp Yayınları.
- Yenen, Y. (2010). Âşık Veysel’in şiirlerinde ikilemeler. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 59-70.
Tam Metin
pdf_available