İklim Değişikliğinin Sosyal Riskler Üzerindeki Etkileri: Yeşil Sosyal Politika Kapsamında Bir Değerlendirme

Yazarlar:
Huriye Alyemiş
DOI: 10.58239/tamde.2025.02.001.x
Sayfalar: 100-123
Yayınlandı: 29.11.2025
Görüntülenme: 14
Makale Türü: Derleme Makale
Makale Dili: Turkish
Sayı 4/2
Cilt 4, Sayı 2

2025

Tüm Makaleleri Görüntüle

Özet

İklim değişikliği, yalnızca çevresel sistemleri değil toplumsal yapıları ve sosyal refah mekanizmalarını da derinden etkilemektedir. Bu çalışma, iklim değişikliğinin yol açtığı sosyal riskleri incelemekte ve bu risklerin yönetiminde yeşil sosyal politika yaklaşımının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Aşırı hava olaylarının sıklığı, gıda ve su güvencesizliği, iklim kaynaklı göç, sağlık eşitsizlikleri ve gelir adaletsizliği gibi çok katmanlı tehditler, mevcut sosyal politika sistemlerini zorlamakta ve kırılgan grupların durumunu daha da ağırlaştırmaktadır. Bu bağlamda, iklim krizine karşı yalnızca çevresel değil aynı zamanda sosyal dayanıklılığı artıracak kapsayıcı stratejilere ihtiyaç duyulmaktadır. Yeşil sosyal politika; çevresel sürdürülebilirlik, toplumsal eşitlik ve ekonomik adaletin bütünleşik bir şekilde ele alındığı yeni bir sosyal politika paradigması sunmaktadır. Makalede, iklim değişikliğinin toplumsal etkileri analiz edilmiş, ulusal ve uluslararası politika belgeleri ile kuramsal yaklaşımlar ışığında uygulanabilir yeşil sosyal politika stratejileri önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

iklim değişikliği sosyal riskler Yeşil Sosyal Politika Sürdürülebilirlik Sosyal Adalet

  1. Andersen, G. E. (2015). Toplumsal riskler ve refah devletleri. İçinde A. B.-Ç. Keyder (Ed.), Sosyal politika yazıları (ss. 33–52). İletişim.
  2. Anger-Kraavi, S. M. (2019). Social impacts of climate change mitigation policies and their implications for inequality. Climate Policy, 827–844.
  3. Atik, H. (2017). Küresel ısınma, iklim değişikliği ve sosyoekonomik etkileri. Nobel.
  4. Avrupa Parlamentosu Yeşiller Grubu. (2012). Yeşil yeni düzenin istihdam boyutu. İçinde A. A. (Ed.), Yeşil ekonomi (ss. 150–165). Yeni İnsan Yayınevi.
  5. Avrupa Yeşiller Partisi. (2012). Sosyal Avrupa için yeşil vizyon. İçinde Ü. Ş. Ahmet Atıl Aşıcı (Ed.), Yeşil ekonomi (ss. 165–206). Yeni İnsan Yayınevi.
  6. Beck, U. (1992). Risk society: Towards a new modernity. SAGE Publications.
  7. Beck, U. (2001, 1 Ekim). Interview with Ulrich Beck on fear and risk society (J. J. Yates, Röportajcı; E. Olgun, Çev.). sosyalbilimler.org. https://www.sosyalbilimler.org/wp-content/uploads/2021/10/Ulrich-Beck-Korku-ve-Risk-Toplumu.pdf
  8. BM. (2024, 22 Aralık). Heat-related deaths increased across almost all Europe in 2023, says UN weather agency. United Nations Turkey. https://turkiye.un.org/en/266674-heat-related-deaths-increased-across-almost-all-europe-2023-says-un-weather-agency
  9. Bookchin, M. (1990). Remaking society: Pathways to a green future. Stive Chase and Loie Hayes.
  10. Burroughs, W. J. (2005). Climate change in prehistory: The end of the reign of chaos. Cambridge University Press.
  11. Cahill, M. (2002). The environment and social policy. Routledge.
  12. Carson, R. (2000). Silent spring. Penguin Classics.
  13. Costella, C., vd. (2021). Social protection and climate change: Scaling up ambition. Social Protection Approaches to COVID-19: Expert Advice, 3–30.
  14. Çoban, A. (2018). Ekolojik ihtilaflar ve kapitalizm. İmge Kitabevi.
  15. Dominelli, L. (2012). Green social work: From environmental crises to environmental justice. Polity Press.
  16. Drexhage, J., & Murphy, D. (2010). Sustainable development: From Brundtland to Rio 2012. UN.
  17. FAO. (2025, 14 Mart). Adverse climatic conditions drive coffee prices to highest level in years. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Erişim tarihi 22 Mart 2025: https://www.fao.org/newsroom/detail/adverse-climatic-conditions-drive-coffee-prices-to-highest-level-in-years/en
  18. Giddens, A. (1999). Risk and responsibility. The Modern Law Review, 1–10.
  19. Gough, I. (2013). Climate change, social policy, and global governance. Journal of International and Comparative Social Policy, 185–203.
  20. Gökbayrak, Ş. (2015, 14 Mart). Sosyal politikada risk grupları yaklaşımı. acikders.ankara.edu.tr. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/1875/mod_resource/content/1/SOSYAL%20POL%C4%B0T%C4%B0KADA%20R%C4%B0SK%20GRUPLARI%20YAKLA%C5%9EIMI.pdf
  21. Güripek, M. C. (2020). XV. ve XVI. yüzyıl Osmanlı, Avrupa ve Çin loncalarına dair karşılaştırmalı bir bakış. Tarih ve Gelecek Dergisi, 335–357.
  22. Güven, S. (1995). Sosyal politikanın temelleri. Ezgi Kitabevi.
  23. Güven, S. (2009). Sosyal politikanın temelleri. Ezgi Kitabevi.
  24. Hanks, M. E. (2009). Erken dönemde Avrupa 1450–1789. İş Bankası Kültür Yayınları.
  25. Hansen, J. E. (2009). Küresel ısınmanın kırılma noktası. Ayrıntı Yayınları.
  26. Heywood, A. (2011). Global politics. Palgrave Macmillan.
  27. Heywood, A. (2013). Siyaset. Adres Yayınları.
  28. Huberman, L. (2002). Feodal toplumdan yirminci yüzyıla. İletişim Yayınları.
  29. ILO. (2024). World social protection report: 2024–26. ILO.
  30. IPCC. (2001). Climate change. Cambridge University Press.
  31. IPCC. (2007). Fourth assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. IPCC.
  32. IPCC. (2008). Climate change 2007: Synthesis report. Intergovernmental Panel on Climate Change.
  33. IPCC. (2012). Managing the risks of extreme events and disasters to advance climate change adaptation. Cambridge University Press.
  34. IPCC. (2014a). Climate change 2013: The physical science basis. Cambridge University Press.
  35. IPCC. (2014b). Climate change 2014: Synthesis report. Intergovernmental Panel on Climate Change.
  36. IPCC. (2018). Global warming of 1.5 °C. IPCC.
  37. Koch, M. (2018a). Sustainable welfare, degrowth and eco-social policies in Europe. İçinde B. V. vd. (Ed.), Social policy in the European Union: State of play 2018 (ss. 35–50). ETUI.
  38. Koch, M. (2018b). Sustainable welfare, degrowth and eco-social policies in Europe. İçinde B. V. vd. (Ed.), Social policy in the European Union: State of play 2018. ETUI.
  39. Koehler, G. (2016). Assessing the SDGs from the standpoint of eco-social policy: Using the SDGs subversively. Journal of International and Comparative Social Policy, 149–164.
  40. Kovancı, E. (2022). İklim krizini hak temelli yaklaşım özelinde değerlendirme. İdealkent, 1535–1565.
  41. kureselamaclar.org. (t.y.). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Küresel Amaçlar. Erişim tarihi 18 Mayıs 2025: https://www.kureselamaclar.org/
  42. Magdoff, F., & Foster, J. B. (2011). What every environmentalist needs to know about capitalism. Monthly Review Press.
  43. Meda, D. (2012). Emek kaybolma yolunda bir değer mi? İletişim Yayınları.
  44. MFA. (2015). Çevre, iklim değişikliği ve suya dair sürdürülebilir kalkınma hedefleri. T.C. Dışişleri Bakanlığı. https://www.mfa.gov.tr/surdurulebilir-kalkinma.tr.mfa
  45. MFA. (2021). Paris anlaşması. T.C. Dışişleri Bakanlığı. https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa?utm_source
  46. Nordhaus, W. (2020). İklim kumarı: Isınan dünyada risk, belirsizlik ve iktisat. Doğan Kitap.
  47. OECD. (2021). OECD work on climate adaptation. OECD.
  48. OXFAM. (2025). Water-driven hunger: How the climate crisis fuels Africa's food emergency. OXFAM.
  49. Özdemir, S. (2007). Küreselleşme sürecinde refah devleti. İTO Yayınları.
  50. Rosanvallon, P. (2000). The new social question: Rethinking the welfare state. Princeton University Press.
  51. Sağır, H. (2020). Ekolojik kriz ve küresel çevre politikaları. Beta Yayınları.
  52. Schoyen, M. A., vd. (2022). Welfare state sustainability in the 21st century. İçinde B. H. Mi Ah Schoyen (Ed.), Towards sustainable welfare states in Europe: Social policy and climate change (ss. 1–26). Edward Elgar.
  53. Selvaggi, G., & Nalbandian, E. (2025, 20 Mart). Water-driven hunger: How the climate crisis fuels Africa’s food emergency. ReliefWeb. Erişim tarihi 21 Mart 2025: https://reliefweb.int/report/world/water-driven-hunger-how-climate-crisis-fuels-africas-food-emergency
  54. Şenkal, A. (2011). Küreselleşme sürecinde sosyal politika. Alfa Yayınları.
  55. Talas, C. (1992). Türkiye'nin açıklamalı sosyal politika tarihi. Bilgi Yayınevi.
  56. Titmuss, R. M. (2008). What is social policy. İçinde S. L. Mau (Ed.), Welfare states: Construction, deconstruction, reconstruct. Edward Elgar.
  57. Tuna, O., & Yalçıntaş, N. (1981). Sosyal siyaset. Der Yayınları.
  58. Türkeş, M. (2008). Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre, 45–64.
  59. UN. (1972). United Nations Conference on the Human Environment, 5–16 June 1972, Stockholm: Background. United Nations. https://www.un.org/en/conferences/environment/stockholm1972
  60. UN. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. United Nations. https://sdgs.un.org/2030agenda
  61. UN. (2021). Five ways the climate crisis impacts human security. United Nations Climate Action. Erişim tarihi 28 Mart 2025: https://www.un.org/en/climatechange/science/climate-issues/human-security?utm_source
  62. UNCCC. (2015). The Paris Agreement: What is the Paris Agreement? United Nations Climate Change. https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement
  63. UNCCC. (t.y.). Key aspects of the Paris Agreement. United Nations Climate Change. Erişim tarihi 18 Mayıs 2025: https://unfccc.int/most-requested/key-aspects-of-the-paris-agreement?utm_source
  64. WCED. (1987). Our common future. Oxford University Press.
  65. WFO. (2024). WFP 2025 global outlook. World Food Programme.
  66. WHO. (2023, 12 Ekim). Climate change. World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/climate-change-and-health
  67. WMO. (2022a). State of the global climate 2022. World Meteorological Organization.
  68. WMO. (2022b, 18 Mayıs). Four key climate change indicators break records in 2021. World Meteorological Organization. https://wmo.int/news/media-centre/four-key-climate-change-indicators-break-records-2021
  69. World Meteorological Organization (WMO). (2020). WMO statement on the state of the global climate in 2019. World Meteorological Organization.

Tam Metin

PDF İndir

pdf_available

Makale İşlemleri
Makaleyi İndir
Makale Metrikleri
14
Görüntülenme
2
İndirme
Aynı Sayıdan
Klasik Türk Edebiyatı Roman Kapaklarında Başlık ile Görsel İ...
Nezihe Kara
Hititçe Çivi Yazılı Metinler Işığında Tanrı Akni
Gözde Demirci Karaoğlu
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Yazılı Basınının Tarihs...
Mürvet Eskicioğlu